Khoa học và Đời sống số 46-2023

Số 46 (4308) Thứ Năm (16/11/2023) TRI THỨC NHÂN LOẠI 15 Ch a Ngọc Khám có tên chữ là Linh Ứng tự (huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) được xây dựng từ thời Trần. Trải qua thăng trầm lịch sử, ch a bị phá hủy nhiều lần, hiện vật gốc còn lưu lại là ba pho tượng Tam Thế tạc bằng đá được đánh giá là độc nhất vô nhị Việt Nam. 3 pho tượng Tam Thế bằng đá Theo văn bia, tượng Tam Thế ch a Linh Ứng được tạo tác vào thế kỷ 17, thời Lê Trung Hưng. Các bức tượng tạc bằng chất liệu đá xanh, hình thể nở nang, nét chạm to khoẻ phóng khoáng, có chiều cao cả bệ khoảng 2,7m, được bố cục thành ba phần: Tượng, đài sen, bệ. Bức tượng ở giữa được tạc trong tư thế ngồi thiền“bán kiết già” trên toà sen, tay phải giơ lên trong tư thế kết ấn, tay trái để úp nhẹ nhàng trên đ i trái. Tượng vận pháp y với ba lớp mềm mại: Lớp ngoài choàng qua bờ vai, lớp trong phủ kín toàn thân, lớp trong c ng phía trên để hở ngực đeo dây anh lạc. Đầu tượng to, sọ nở, tóc xoắn ốc, đỉnh n i nhục kháo. Khuôn mặt nữ tính, đầy đặn, phúc hậu, lông mày cong lá liễu, mắt khép hờ nhân từ, miệng mỉm cười độ lượng; tai to dài chảy. Tượng bên phải được tạo tác tương tự pho ở giữa, nhưng có đôi chút khác biệt trong tư thế ngồi thiền, thế tay kết ấn. Áo cũng có ba lớp, lớp ngoài choàng qua vai, lớp trong choàng kín người để hở c và ngực đeo dây anh lạc, trước bụng thắt “con ro”. Khuôn mặt tượng về cơ bản được tạo hình tương tự như pho tượng ở giữa. Bức tượng bên trái khác hai pho kia trong tư thế ngồi thiền, với hai tay để nhẹ nhàng trên đ i kết ấn “ tam muội”. Pharaoh Ai Cập Tutankhamun là một trong những vị Vua n i tiếng nhất thế giới. Ông trị vì Ai Cập c đại trong khoảng thời gian từ năm 1332 trước Công nguyên - 1323 trước Công nguyên. Ông đột ngột băng hà khi khoảng 19 tu i khiến hậu thế tò mò nguyên nhân tử vong. Cái chết bí ẩn Vào năm 1922, lăng mộ của pharaoh Tutankhamun được tìm thấy tại Thung lũng các vị Vua. Theo các nhà khảo c , lăng mộ ở tình trạng nguyên vẹn, chưa từng bị trộm mộ đào xới. Nhờ vậy, các chuyên gia đã tiến hành cuộc khai quật và tìm thấy hàng ngàn c vật giá trị, đáng chú ý nhất là quan tài chứa xác ướp pharaoh Tutankhamun. Mới đây, nhóm chuyên gia gồm A. van As tại Đại học Limpopo và R. Brown tại Đại học Cape Town đã công bố kết quả nghiên cứu trên tạp chí South African Journal of Surgery về cái chết của pharaoh Tutankhamun n i tiếng Ai Cập. Theo nhóm chuyên gia, những bằng chứng trong lăng mộ và kết quả phân tích xác ướp cho thấy pharaoh Tutankhamun có thể mất mạng sau khi ngã khỏi xe ngựa. Vụ tai nạn này nghiêm trọng tới mức khiến pharaoh Tutankhamun tn thương nội tạng. Do đó, tim và ph i của nhà Vua Ai Cập không được lấy ra khỏi cơ thể rồi đặt vào các lọ chôn c ng xác ướp. Nghiên cứu của các chuyên gia cũng chỉ ra xác ướp của pharaoh Tutankhamun thiếu một phần lớn ở thành ngực và vài đoạn xương sườn. Bằng chứng giải mã Thêm nữa, nhóm nghiên cứu còn phát hiện một vết gãy ở đầu xa xương đ i bên trái, ngay phía trên đầu gối của pharaoh Tutankhamun. Việc ướp nhựa resin trong vết gãy cho thấy đây là vết gãy mới, hở và xuất hiện ngay trước khi nhà Vua Ai Cập tử vong vì không có dấu hiệu lành xương. Ngoài ra, bên trong mộ của pharaoh Tutankhamun có một số cỗ xe ngựa với bánh xe rất mòn và có những mô tả c xưa cho thấy ông ngồi trên cỗ xe như vậy. Việc pharaoh Tutankhamun có bàn chân khoèo bẩm sinh cũng dẫn đến suy đoán rằng ông đã sử dụng xe ngựa để đi lại. Do chân trái yếu nên pharaoh Tutankhamun có thể đã bị ngã khỏi xe ngựa dẫn tới đa chấn thương, bao gồm chấn thương ngực và gãy xương đ i. Vậy nên, nhóm nghiên cứu tin rằng, Tutankhamun có thể là trường hợp tử vong do tai nạn giao thông đầu tiên ở châu Phi. TÂM ANH (theo Iflscience) THÂM CUNG BÍ SỬ NHỮNG CÁI NHẤT CỦA VIỆT NAM Bằng chứng giải mã cái chết của pharaoh Ai Cập Tutankhamun QUỐC LÊ Một nhóm chuyên gia mới cho hay, pharaoh Ai Cập Tutankhamun có thể là trường hợp tử vong do tai nạn giao thông đầu tiên ở châu Phi. Những bằng chứng trong lăng mộ và kết quả phân tích xác ướp giúp họ đưa ra nhận định này. Đầm Xác cáo là tên gọi cổ xưa của hồ nào ở Hà Nội? A: Hồ Tây B: Hồ Bảy mẫu C: Hồ Hoàn kiếm Đáp án đúng Quizz test số trước: A và B – Bình Dương, Quảng Ninh Trước năm 2023, tỉnh Quảng Ninh là địa phương có nhiều thành phố trực thuộc nhất Việt Nam. Tuy nhiên, tháng 4/2023, sau khi TP Tân Uyên được thành lập đã đưa Bình Dương trở thành địa phương thứ 2 sau Quảng Ninh có 4 thành phố trực thuộc tỉnh. Như vậy, Quảng Ninh và Bình Dương là hai tỉnh có nhiều thành phố trực thuộc nhất cả nước. Trong đó, 4 thành phố trực thuộc Quảng Ninh là: TP Hạ Long, TP Cẩm Phả, TP Uông Bí và TP Móng Cái. 4 thành phố trực thuộc Bình Dương là: TP Thủ Dầu Một, TP Thuận An, TP Dĩ An và TP Tân Uyên. Trong tương lai gần, Quảng Ninh có thể sẽ trở lại ngôi vị dẫn đầu về số lượng thành phố trực thuộc khi huyện Vân Đồn đang tiến hành các thủ tục công nhận đô thị loại 3, trở thành thành phố thứ 5 trực thuộc tỉnh quảng Ninh. Xa hơn nữa, theo Quyết định 80/QĐ- TTg Phê duyệt Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính Phủ ký ngày 11/2/ 2023, thì đến năm 2025, Quảng Ninh sẽ trở thành thành phố trực thuộc trung ương trên cơ sở hình thành khu vực nội thành bao gồm 7 thành phố (Hạ Long, Cẩm Phả, Uông Bí, Móng Cái - Hải Hà, Đông Triều, Quảng Yên, Vân Đồn) và tái lập thị xã Tiên Yên. 3 pho tượng Tam Thế bằng đá độc nhất vô nhị Áo tượng cũng có ba lớp với những điểm khác biệt dễ nhận ra về họa tiết trên ngực. Điêu khắc tinh xảo Nhìn chung, mặc d được tạo hình tương đối giống nhau nhưng mỗi pho tượng vẫn có những chi tiết, họa tiết riêng thể hiện cá tính và sắc thái tư duy khác nhau. Sự độc đáo của các pho tượng này còn thể hiện ở phần bệ tượng với những đường nét điêu khắc rất tinh xảo. Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, những mô típ hoa văn trang trí trên bệ tượng không những kế thừa được những nét tinh túy của nghệ thuật thời Trần và thời Lê Sơ, thời Mạc mà còn tôn vinh được vẻ đẹp lý tưởng của Phật Pháp. Cả ba pho tượng cơ bản còn nguyên vẹn, riêng pho ở giữa sứt một phần đ i trái. Vào năm 2013, ba pho tượng Tam Thế ch a Linh Ứng đã được công nhận là Bảo vật quốc gia của Việt Nam. Bộ tượng Tam Thế Phật chùa Linh Ứng có tuổi đời 4 thế kỷ, đã được công nhận là Bảo vật quốc gia do những giá trị nghệ thuật vô cùng đặc sắc. Tháp nước Hàng Đậu

RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==