CHUYỂN ĐỘNG 247 Số 45 (4307) Thứ Năm (9/11/2023) 2 hiều hội nhóm quái đản “hướng dẫn tự tử”, “bùng nợ” tràn lan trên mạng xã hội để lại nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội, cũng như lo ngại cho các công ty tài chính tiêu dùng. Trao đổ i vớ i Khoa học & Đời sống, Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu - Cục Truyền thông Công an Nhân dân, Bộ Công an; TS Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm T ng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam và Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật TNHH ANVI, đêu khẳng đinh những hê luy nguy hiểm cua tình trạ ng tràn lan các hội nhóm xúi giục tự tử, bùng nợ trên mạ ng xã hôi. Nguyên nhân tràn lan các hội nhóm xúi giục tự tử, bùng nợ lThời gian qua, mạng xã hội xuất hiện nhiều hội nhóm quái đản “xúi giục tự tử”, “bùng nợ”, đâu là nguyên nhân? - Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu: Dư i góc độ tâm lý học hành vi, tôi cho rằng, có th nhận định, nh ng người muốn tự tử, quyên sinh ở tnh tr ng tiêu cực nhất của cảm xúc. Họ bi quan, buồn b , chán nản, mất lòng tin, hy vọng vào nh ng điều tốt đẹp trong cuộc sống. Tác nhân gây ra hiện tượng tâm lý này có th do áp lực trong cuộc sống đè nặng, như ngập trong nợ nần, kinh tế khó khăn, hoàn cảnh gia đnh, mắc bệnh him nghèo, nghiện ma túy hoặc khủng hoảng, đ vỡ về niềm tin, tnh người nên chán nản không còn động lực sống. Tnh tr ng “sở cầu bất như ý”, không đt được tham vọng về danh lợi, gây nên sự bi quan cũng khá ph biến. Một hiện tượng khá đặc biệt khác là có nh ng người sinh ra ở v ch đích, sống trong nhung lụa, dư thừa vật chất… hoặc người đ thành công ở mức độ nhất định về nghề nghiệp, kinh tế, danh vọng, vẫn cảm thấy chán đời đến mức muốn quyên sinh, v cảm thấy nhàm chán, l c lõng, mất phương hư ng. Nguyên nhân khách quan trực tiếp dẫn đến t nh tr ng cảm xúc ch m đáy có th v nhiều tác động bất như ý từ môi trường sống. Tuy nhiên, nguyên nhân chủ quan, sâu xa hư ng lái con người đến suy nghĩ tiêu cực muốn quyên sinh, theo tôi là “yếu đuối” ở bên trong. Nghĩa là trong nhân cách cốt lõi có nh ng h n chế ở phần nghị lực. Nghị lực bao gồm 3 thành tố: Nhẫn (khả năng chịu áp lực, kiên tr, nhẫn n i); dũng (sức m nh bảo vệ lẽ phải, điều thiện, năng lực khắc phục khó khăn); tĩnh (khả năng ki m soát cảm xúc). Một người có nghị lực m nh mẽ (do giáo dục và rèn luyện), có khả năng chịu được áp lực trong đời sống, dám đối mặt thử thách và chinh phục khó khăn, có khả năng tự điều chỉnh cảm xúc, kiềm chế, không manh động hành xử theo hoàn cảnh… nên nh ng suy nghĩ tiêu cực đến mức muốn tự vẫn là điều khó có th xuất hiện trong họ. Khi một người đ chất chứa sẵn nh ng suy nghĩ bi quan, chán nản, lệch l c về cuộc sống, lên m ng và gặp nh ng người cùng cảnh ngộ trong nhóm nh ng người muốn tự sát, thông qua tương tác, cảm xúc tiêu cực lây lan, làm hằn đậm hơn trong họ nh ng suy nghĩ tệ h i về cuộc đời. Nguy hi m hơn, lối thoát tiêu cực đ trốn tránh trách nhiệm trư c cuộc đời bằng cách t m đến cái chết, được nh ng người trong nhóm đón nhận. Tâm lý đám đông lây lan, sẽ t o ra động lực đ nhiều người t m cách giải thoát cuộc đời. - Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng: Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, thời gian qua, các công ty tài chính t chức tri n khai cho vay tiêu dùng đ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng tối thi u của người lao động có thu nhập thấp, nhằm h n chế và Hiểmhoạ…cầnxoásạch! N NHAN NHẢN HỘI NHÓM HƯỚNG DẪN TỰ TỬ, BÙNG NỢ TRÊN MẠNG XÃ HỘI T i bu i họp báo thường kỳ của Bộ Thông tin và Truyền thông m i đây, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hnh và Thông tin điện tử, cho hay, từ thông tin phản ánh của các cơ quan báo chí, Cục đ yêu cầu Facebook ngăn chặn 8 group (nhóm) hư ng dẫn tự tử và 43 group hư ng dẫn bùng nợ. Ông Lê Quang Tự Do noi, Cục Phát thanh, Truyền h nh và Thông tin điện tử đang tiếp tục thu thập thông tin đ xử lý tiếp nh ng hội, nhóm có vi ph m tương tự. Ông cũng khuyến cáo, nếu phát hiện thông tin về nh ng nhóm tiêu cực, có dấu hiệu vi ph m trên m ng x hội, người dùng và cơ quan báo chí cần bao ngay đến Cục Phát thanh, Truyền h nh và Thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông đ xử lý. Tuy nhiên, hiện trên m ng x hội vẫn nhan nhản các hội nhóm tương tự, đi n h nh như "Hội nh ng người chán đời muốn tự tử", "Hội nh ng người muốn tự tử tập th …", "7749 cách…", "Hội bùng app vay tiền…", "Chuyên tư vấn bùng nợ…”. NHIỀU HỆ LỤY… Trong vụ việc cư p ngân hàng ở huyện Hóc Môn, TP HCM tháng 10/2023, các đối tượng quen biết nhau qua nhóm "Nh ng người vỡ nợ…". T i cơ quan công an, các đối tượng khai nhận tham gia hội nhóm đ kết b n, nhắn tin trao đ i v i nhau. Trư c đó, tháng 3/2022, Công an quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội) phối hợp Phòng Cảnh sát hnh sự thành phố Hà Nội bắt hai đối tượng Trần Văn Hiếu (SN 1991, trú t i quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) và Nguyễn Thanh Tùng (SN 1981, trú t i quận Thanh Xuân, Hà Nội). Hai đối tượng này sử dụng vũ khí giống súng, uy hiếp nhân viên t i một chi nhánh ngân hàng t i phường Xuân Tảo, cư p 500 triệu đồng. Cơ quan điều tra xác định, đây là nh ng đối tượng tham gia nhóm “Hội nh ng người vỡ nợ…” trên Facebook, cùng lên kế ho ch cư p tài sản đ trả nợ và lấy tiền tiêu. TRÀN LAN HỘI NHÓM XÚI GIỤC TỰ TỬ, BÙNG NỢ: từng bư c đẩy lùi tín dụng đen. Song hầu hết công ty tài chính này đều gặp khó khăn do nợ xấu ngày càng tăng cao. Nguyên nhân nợ xấu tăng cao, ngoài nhng yếu tố khách quan v i khó khăn chung, còn có yếu tố chủ quan và rất nguy hi m mà chưa có chế tài xử lý. Đó là khách hàng cố tnh không trả nợ, người trư c khuyên người sau không trả nợ. Một số đối tượng lợi dụng việc cơ quan quản lý trấn áp tội ph m tín dụng đen và cố t nh quy kết các công ty tài chính tiêu dùng do Ngân hàng Nhà nư c cấp phép là t chức tín dụng đen nên chây ỳ không trả nợ. Người trư c khuyên người sau không trả nợ và thành lập hội bùng nợ lên t i hàng trăm ngh n người trên Zalo, Facebook… nhưng chưa bị xử lý. Cán bộ công ty đi thu hồi nợ, nhắc nợ th bi chống đối, tố cáo đến chính quyền các cấp, vu khống là dùng biện pháp manh động đ đòi nợ, gây khó khăn trong việc thu hồi nợ. Cán bộ các công ty tài chính tiêu dùng gần như không tiếp cận được người vay. Thời gian qua, nhiều cán bộ lo sợ bị vu khống, khủng bố, đã xin nghỉ việc. lHệ lụy từ những hội nhóm quái đản “xúi tự tử”, “bùng nợ” cho xã hội như thế nào? - Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu: Hành vi tự tư luôn đ l i nh ng hậu quả nặng nề cho người ở l i và cho đời sống x hội. Một nguồn lực lao động x hội bị mất đi, đ l i khoảng trống nhân sự trong các cơ quan, t chức, doanh nghiệp. Trong các gia đnh có người tự tử, cảm xúc vô cùng nặng nề. Người ở l i có th sống trong sự thương nh , đau kh , day dứt, ân hận khôn nguôi, nh ng người phụ thuộc mất đi nguồn cấp dưỡng, mất niềm tin vào tương lai, tnh người. Bởi vậy, nh ng hội nhóm muốn tự tử là rất nguy h i cho x hội. - Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng: Từ thực tr ng hư ng dẫn bùng nợ trên m ng x hội, dẫn đến nợ xấu của các công ty tài chính tiêu dùng tăng cao. Theo thống kê, nợ xấu của các công ty tài chính đến nay lên đến 8-10%, cá biệt có công ty nợ xấu lên đến 20%. Nhiều công ty lâm vào t nh tr ng khó khăn, thậm chí thua lỗ do phải trích dự phòng rủi ro nợ xấu tăng cao. Công ty tài chính tiêu dùng đang hoang mang không biết thu nợ như thế nào. Đây là hiện tượng đáng báo động, rất nguy hi m, ảnh hưởng an toàn hệ thống công ty tài chính tiêu dùng và ảnh hưởng trực tiếp người dân. Bởi người dân thu nhập thấp, có hoàn cảnh khó khăn không th tiếp cận được vốn vay từ công ty tài chính tiêu dùng… Minh chứng rõ ràng nhất, hiện nay, dư nợ 16 công ty tài chính tiêu dùng trên còn hơn 135 ngh n tỷ đông, giảm khoảng 15 ngh n tỷ đồng so v i cuối năm 2022. Công ty tiêu dùng hoang mang lo sợ không dám mở rộng cho vay nhưng điều tôi lo sợ la mặc dù các cơ quan quản lý nhà nư c tích cực triệt phá nhiều nhóm tín dụng đen, song diễn biến còn rất phức t p, sẽ là mảnh đất màu mỡ đ t chức tín dụng đen phát tri n. Người dân có nhu cầu vốn giải quyết việc cấp bách, không còn con đường nào khác phải tiếp cận tín dụng đen. Giải pháp… xóa sạch hiểm họa lTrước hiểm họa do các hội nhóm tiêu cực trên, ngành chức năng cần những giải pháp gì để xóa bỏ? - Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu: Ngành chức năng cần làm việc v i admin, yêu cầu h gỡ, xóa bỏ các trang, hội nhóm này, đ lành m nh hóa sinh ho t trên m ng x hội. Cơ quan chức năng cũng cần đẩy m nh giải pháp như yêu cầu m ng x hội Facebook ngăn chặn, xóa bỏ các nhóm hư ng dẫn, xúi giục tự tử và hư ng dẫn bùng nợ trên m ng x hội. - Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng: Có nhiều giải pháp đ tháo gỡ. Tuy nhiên, hiện nay, chưa có giải pháp nào h u hiệu đ xử lý nhóm tội ph m kêu gọi bùng nợ, không trả nợ trên Zalo, Facebook, nền tảng x hội... Theo tôi, cần kiến nghị v i cơ quan chức năng, đặc biệt là Bộ Thông tin và truyền thông, Bộ Công an cùng Ngân hàng Nhà nư c, hỗ trợ công ty tài chính tiêu dùng triệt phá nhóm trên mạng, xử lý một cách thích đáng theo quy định của pháp luật. Bên c nh đó, khuyến cáo đ người dân hi u rằng, tất cả công ty tài chính tiêu dùng được Ngân hàng Nhà nư c cấp phép đều đ lưu tr d liệu t i các cơ quan chức năng... lỞ góc độ pháp lý, hành vi xúi giục người khác tự tử và bùng nợ sẽ bị xử lý như thế nào? Để ngăn chặn, xóa bỏ tình trạng trên có cần xử lý án điểm để làm gương? - Luật sư Trương Thanh Đức: Tôi cho rằng, cùng v i việc yêu cầu h gỡ, xóa bỏ các trang, hội nhóm tự tử, bùng nợ, cần phải xử lý nghiêm hành vi xúi giục tự tử cũng như hành vi rủ nhau bùng nợ. Đây đều là nh ng hành vi vi ph m pháp luật. Cụ th , Điều 131 Bộ Luật H nh sự quy định hành vi xúi giục hoặc giúp người khác tự sát, tùy theo tính chất, mức độ, sẽ bị ph t cải t o không giam gi đến 3 năm hoặc ph t tù từ 6 tháng đến 7 năm. Đối v i hành vi hư ng dẫn bùng nợ, công dân phải tôn trọng cam kết “có vay, có trả” và tuân thủ pháp luật. Vay mà cố tnh không trả, rủ nhau bùng nợ là vi ph m pháp luật. Ở nướ c ngoai, nh ng người như vậy sẽ bị hn chế rất nhiều quyền lợi. Tuy nhiên, ở Việt Nam, với nhng trường hợp bùng nợ, các công ty cho vay cũng không làm được g, nếu có kiện ra tòa, tiền nợ đòi được cũng không đủ đ trả chi phí tố tụng. Cho nên, nh ng công ty cho vay nói chung và cá nhân cho vay lẻ tẻ nói riêng rất ng i đ cơ quan chức năng xử lý. Hệ quả là nhiều người bùng nợ một cách ngang nhiên. Khi nh ng người bùng nợ hùa v i nhau, kích động nhiều người đ cùng bùng nợ, đây không còn là việc bội ư c bnh thường, mà đó là vi ph m pháp luật. Điều 175, Bộ luật Hnh sự năm 2015, quy định về tội l m dụng tín nhiệm chiếm đo t tài sản: “Nh ng người vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các h nh thức hợp đồng rồi dùng thủ đo n gian dối chiếm đo t tài sản đó hoặc đến thời h n trả l i tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tnh không trả”… là vi ph m pháp luật. Tuy nhiên, vấn đề là ai xử lý? Theo tôi, các cơ quan chức năng nên xử nhiều vụ đ làm gương, đó là nh ng người có khả năng trả nợ nhưng chây không trả. Đặc biệt, xử nặng nh ng người kích động mọi người bùng nợ trên các hội nhóm. Khi cơ quan chức năng tập trung sức lực, nhân sự cùng làm quyết liệt th m i có th ngăn chặn và chấm dứt được t nh tr ng trên. lXin cảm ơn các chuyên gia về cuộc trao đổi trên! HẢI NINH (thực hiện) Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng Luật sư Trương Thanh Đức
RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==