Số 31 (4345) Thứ Năm (1/8/2024) 16 CHUYỆN ĐỜI TS NGUYỄN THỊ KIM THANH: Tình yêu Vật lý “khác” từ giải Tạ Quang Bửu MAI LOAN TS Nguyễn Thị Kim Thanh chia sẻ, giải thưởng Tạ Quang Bửu là hạnh phúc lớn, bởi được Vật lý “yêu” lại. Hãy cứ dám sống vì đam mê, theo đuổi tình yêu, rồi tình yêu sẽ được hồi đáp một cách xứng đáng nhất. Với việc được nhận giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024, TS Nguyễn Thị Kim Thanh (SN 1979), Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, trở thành nhà khoa học nữ đầu tiên giành giải thưởng danh giá trong lĩnh vực Vật lý. GS Kiselev, đồng tác giả của công trình, nhận xét, công trình khoa học của TS Nguyễn Thị Kim Thanh là “kiệt tác tao nhã về Vật lý hiện đại”. Công trình đã thể hiện 3 kết quả đột phá về hướng nghiên cứu, có ý nghĩa quan trọng cho phát triển công nghệ máy tính lượng tử. Bất ngờ lối rẽ của học sinh giỏi Văn và cơ duyên với người thầy xuất sắc Trò chuyện với Khoa học và Đời sống/ Tri thức và Cuộc sống, TS Nguyễn Thị Kim Thanh chia sẻ, chị vốn là học sinh theo đuổi môn Văn. Học cấp 2, nữ sinh Kim Thanh vào đội tuyển thi học sinh giỏi Văn. Hết lớp 9, nữ sinh thi lớp 10 chuyên Văn nhưng trượt. “Năm đó, tôi đam mê, dành nhiều thời gian cho chơi cờ vua, còn giành được huy chương đồng cấp thành phố”, TS Kim Thanh kể. Cú trượt vào lớp chuyên Văn khiến chị rẽ sang lối đi khác, trở thành học sinh lớp chọn, ban A, trường phân ban ngay gần nhà (được tuyển thẳng). Nếu không có lối rẽ này, có thể con đường đi của chị cũng khác, không phải một Kim Thanh với giải thưởng Tạ Quang Bửu như ngày nay. Học hết cấp 3, Kim Thanh trúng tuyển Khoa Vật lý, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội. Sau đó, chị thi đậu, trở thành sinh viên Lớp chất lượng cao khóa đầu tiên Y1 của Khoa Vật lý. Tốt nghiệp đại học loại giỏi, là thủ khoa, Kim Thanh học cao học tại Trung tâm Vật lý Lý thuyết (Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Trần Minh Tiến - nhà vật lý lý thuyết chất rắn. “Tình yêu Vật lý không rõ bắt đầu từ lúc nào, nhưng tôi cảm nhận rõ nhất khi theo đuổi nghiên cứu cùng các thầy trong nhóm hệ điện tử tương quan mạnh tại Trung tâm Vật lý Lý thuyết, Viện Vật lý”, TS Nguyễn Thị Kim Thanh cho hay. Được sự khuyến khích của các nhà vật lý lý thuyết của Trung tâm, TS Kim Thanh nộp hồ sơ xin học bổng tiến sĩ ở Pháp. Năm 2007, chị nhận được học bổng postdoc ở Trung tâm Vật lý Lý thuyết quốc tế Abdus Salam (ICTP). Tại đây, nữ Tiến sĩ có cơ hội nghiên cứu cùng giáo sư người Nga Mikhail Kiselev, nhà Vật lý xuất sắc về chủ đề Vật lý Kondo. TS Kim Thanh và GS Mikhail Kiselev có nhiều công bố chung trên các tạp chí danh tiếng. Cuối năm 2019, TS Kim Thanh và GS Kiselev hoàn thành công trình “Thermoelectric Transport in a Three-Channel Charge Kondo Circuit” (Truyền dẫn nhiệt điện trong mạch Kondo điện tích ba kênh), gửi đăng trên tạp chí Physical Review Letters, một trong những tạp chí hàng đầu thế giới của Vật lý. Sau nhiều nỗ lực, đặc biệt việc trả lời phản biện được thực hiện trong thời gian đại dịch COVID-19 xảy ra, bài báo được chấp nhận xuất bản trên tạp chí mơ ước của bất kỳ nhà Vật lý nào. Đây cũng là công trình đã đưa TS Nguyễn Thị Kim Thanh đến với giải thưởng Tạ Quang Bửu danh giá. “GS Mikhail Kiselev vừa là người thầy, cộng sự, vừa là phản biện nghiêm khắc trong nghiên cứu, đồng thời cũng là bạn thân thiết trong cuộc sống của tôi. Tôi tự hào về sự hợp tác 16 năm và hơn nữa của chúng tôi”, TS Nguyễn Thị Kim Thanh bày tỏ về người thầy lớn của mình với sự biết ơn. Dành tặng bố giải thưởng Tạ Quang Bửu Ngày 15/5/2024, phát biểu tại Lễ trao giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024, TS Nguyễn Thị Kim Thanh xúc động bày tỏ: “Tôi xin kính tặng giải thưởng này như món quà tinh thần đến bố, người luôn ủng hộ tôi sống với tình yêu Vật lý”. Nữ Tiến sĩ cho hay, mẹ mất ngay khi chị bước vào năm học lớp 12. Cũng từ đây, bố đóng hai vai, vừa là bố, vừa là mẹ để chăm sóc, nuôi các con trưởng thành. Nhớ lại những ngày đó, chị Thanh không khỏi nghẹn ngào. Để kiếm tiền nuôi các con, một ngày, bố phải giảng 10 tiết, liên tục trong thời gian dài. Về nhà, bố mệt, nằm vật ra. Khi con gái vào đại học, gặp vấn đề về sức khỏe, ông thương con nên bán nhà (diện tích rộng, mặt đường) với giá rẻ để mua nhà bé trong hẻm sâu gần Trường ĐH Sư phạm Hà Nội chăm sóc con mỗi ngày. “Đêm mùa đông, tôi ngồi học, chân lạnh cứng, bố xoa chân cho ấm lên. Ngày tôi học Tiến sĩ ở Pháp, lo không kịp bảo vệ luận án, chia sẻ với bố, ông liền động viên cứ yên tâm học, cần thì bố bán nhà gửi tiền sang. Đó là ngôi nhà bé, duy nhất ông đang ở. Việc tôi chọn Vật lý Lý thuyết, ngành Sư phạm cũng là theo lời khuyên của bố. Nhưng bố luôn để con gái được tự do sống cuộc đời của mình, không bao giờ ép buộc hay bắt con phải có trách nhiệm, nghĩa vụ gì. Đến tận bây giờ, tôi vẫn chưa báo hiếu vì bố không cần gì từ con, lương hưu của ông cao bằng lương của con gái hiện tại”, TS Kim Thanh tâm sự. TS Nguyễn Thị Kim Thanh cho hay, con đường nghiên cứu khoa học, theo đuổi tình yêu Vật lý của chị có nhiều thử thách, nhọc nhằn. Không ít lần, chị cảm thấy thất bại, nản lòng, muốn chuyển về dạy học. Nhưng chỉ cần nghĩ tới bố, biết có bố vẫn luôn ở bên, chị như được tiếp thêm động lực để tiếp tục nỗ lực, cố gắng. Hãy cứ theo đuổi tình yêu, rồi sẽ được hồi đáp xứng đáng TS Nguyễn Thị Kim Thanh nhắc lại kỷ niệm, thời gian theo học chương trình đào tạo Tiến sĩ ở Pháp. Khi nhóm nghiên cứu sinh và postdoc trao đổi vui với nhau, chị nói với anh bạn postdoc đã có bài đăng trên tạp chí Physical Review Letters (PRL) rằng: “Nếu có bài PRL, tôi sẽ thôi nghiên cứu Vật lý”. Anh ấy ngạc nhiên hỏi: “Vì sao?”. Chị trả lời: “Vì mơ ước của tôi là có bài PRL, nếu đạt được rồi, tôi muốn sống mãi với hạnh phúc ngọt ngào giấc mơ thành hiện thực đó”. Khi nhận được email của tạp chí Physical Review Letters về việc chấp nhận đăng bài, chị nghẹn ngào đến khó thở. Giấc mơ năm nào đã thành hiện thực. Tình yêu Vật lý được đáp lại. Cảm xúc đó lặp lại khi chị được nhận giải thưởng Tạ Quang Bửu, một giải thưởng mà với chị “hơn cả niềm mong đợi”. “Sau giải thưởng, tôi lại quay về với công việc hàng ngày. Chỉ có một điều mãi mãi khác đi, đó là tình yêu mà Vật lý dành cho tôi. Tôi hạnh phúc vì mình yêu Vật lý và được Vật lý “yêu” lại. Điều đó tiếp thêm cho mình rất nhiều động lực để tiếp tục theo đuổi con đường đã chọn. Tôi có thể nói với các bạn trẻ rằng, hãy dám sống vì đam mê, vì tình yêu, rồi tình yêu sẽ được hồi đáp một cách xứng đáng nhất”, TS Kim Thanh tâm sự. TS Kim Thanh cho hay, hướng nghiên cứu về các mạch Kondo điện tích rất mới, đang thu hút sự quan tâm của cả các nhà lý thuyết cũng như thực nghiệm nổi tiếng trên thế giới. Chị hy vọng, sẽ có một số bạn trẻ chung niềm yêu thích, sẵn sàng dấn thân cùng mình. Nữ Tiến sĩ cũng mong Nhà nước có nguồn hỗ trợ kinh phí để các bạn trẻ yên tâm học tập trong một vài năm trước khi có thể nghiên cứu thực sự. “Tôi rất mong chờ được đón những bạn trẻ, để cùng nhau xây dựng nhóm nghiên cứu chất lượng cao”, TS Nguyễn Thị Kim Thanh bày tỏ. TS Nguyễn Thị Kim Thanh. TS. Nguyễn Thị Kim Thanh chia sẻ tại lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==