KHOA HỌC VÀ ĐỜI SỐNG SỐ ĐẶC BIỆT 21/6/2024

35 KỶ NIỆM Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam Số 25 (4339) Thứ Năm (20/6/2024) 50/63 tỉnh, thành ở Việt Nam ghi nhận nhiệt độ kỷ lục trong tháng 4/2024 Việt Nam cũng là một trong những nước ghi nhận nhiệt độ kỷ lục trong tháng 4 vừa qua. Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, nhiệt độ trung bình tháng 1 - 3/2024 tại các khu vực trên cả nước đều cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 0,5 - 1,5 độ C. Trong tháng 4/2024, 50/63 tỉnh, thành ở Việt Nam ghi nhận nhiệt độ kỷ lục, 29 tỉnh, thành ghi nhận nhiệt độ kỷ lục của năm. Đặc biệt, nhiệt độ đo được tại Đông Hà (Quảng Trị) ngày 28/4 là 44 độ C. Đây là giá trị cao nhất từ năm 1976 đến nay tại Quảng Trị, chỉ kém 0,2 độ C so với giá trị nhiệt độ cao nhất từng xảy ra ở Việt Nam là 44,2 độ C ở Tương Dương, Nghệ An năm 2023. Xét trên toàn quốc, tháng 4/2024 trở thành tháng 4 nóng nhất trong lịch sử nước ta tính từ năm 1980 (so sánh riêng tháng 4). Nhận định về tình hình nắng nóng năm 2024, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia cho biết, hiện tượng El Nino còn duy trì đến tháng 4 với xác suất trên 90%, sau đó suy yếu và chuyển sang pha trung tính trong giai đoạn từ tháng 5 - 7 với xác suất 60% và cuối năm 2024 có khả năng chuyển sang La Nina với xác suất 50 - 60%. Nếu kịch bản này xảy ra, nắng nóng tại khu vực Nam Bộ, Tây Bắc Bắc Bộ và Trung Bộ có sẽ đến sớm và xuất hiện nhiều hơn so với trung bình nhiều năm. Tại Hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2024 diễn ra ngày 10/5, ông Hoàng Đức Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thuỷ văn, cho biết, hiện tượng El Nino đang suy yếu dần và chuyển sang trạng thái trung tính, dự báo chuyển sang trạng thái La Nina trong những tháng cuối năm 2024 nên khả năng gây ra đột biến về thời tiết. Biến đổi khí hậu tiếp tục tác động làm gia tăng tính cực đoan nên năm 2024 có diễn biến thiên tai phức tạp: Nắng nóng, hạn mặn, dông lốc, mưa đá hơn mức bình thường vào nửa đầu năm và mưa, bão, lũ, ngập lụt xuất hiện nhiều, tập trung nửa cuối năm. Dự báo, từ tháng 6/2024, nắng nóng gia tăng về cường độ và mở rộng dần sang các nơi khác ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ. Nắng nóng và nắng nóng gay gắt có thể xuất hiện nhiều hơn trung bình các năm trong tháng 7 - 8/2024, đề phòng xảy ra nắng nóng đặc biệt gay gắt. Nắng nóng xu hướng giảm dần từ nửa cuối tháng 8 ở Bắc Bộ và từ tháng 9 ở Trung Bộ. Theo TS Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, hai tháng qua xuất hiện nhiều đợt nắng nóng, trong đó từ ngay 26 - 30/4 nắng nóng xuât hiện tai Bắc Bộ va Trung Bộ. Cac tỉnh Tây Bắc Bắc Bộ, từ Thanh Hóa đến Phú Yên có nắng nóng gay gắt va đặc biệt gay gắt, nhiệt độ phổ biến từ 39 - 42 độ C, riêng Trung Bộ có nơi trên 43 độ C. Từ thang 5/2024 đến nay, khu vực Tây Bắc Bắc Bộ chỉ xay ra nắng nóng cục bộ; phía Đông Bắc Bộ xay ra hai đợt nắng nóng; Thanh Hóa đếnThừa Thiên Huế có 3 đợt nắng nóng va nắng nóng gay gắt. Từ ngay 11/6 đến nay, khu vực Bắc Bộ va Trung Bộ đang xay ra nắng nóng diện rộng. Riêng khu vực Đa Nẵng đến Ninh Thuận từ thang 4/2024 đến nay xay ra nhiêu ngay nắng nóng, có nơi có nắng nóng gay gắt va đặc biệt gay gắt. Ông Hoàng Phúc Lâm cho biết, nắng nóng tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ có xu hướng gia tăng trong thời gian từ tháng 5 - 7/2024. Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ khả năng kéo dài đến nửa đầu tháng 5. Từ tháng 6 - 7/2024, nhiệt độ có thể cao hơn từ 0,5 - 1,5 độ C so với trung bình nhiều năm. “Với xu thế nhiệt độ trên, dự báo nắng nóng và nắng nóng gay gắt có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ,” ông Hoàng Phúc Lâm nói. Ông Lâm cũng lưu ý, khu vực Trung Bộ, nắng nóng có khả năng xuất hiện và kéo dài từ nửa cuối tháng 4 - 7/2024. Đáng chú ý, hiện tượng nắng nóng gia tăng (đặc biệt là thời kỳ từ tháng 5 - 7/2024, mức độ nắng nóng có thể gia tăng gay gắt hơn) sẽ ảnh hưởng sinh hoạt, cũng như các hoạt động sản xuất. THỜI CUỘC Nhiều nước ở châu Âu và châu Á cũng trải qua nhiều đợt nắng nóng kéo dài vào tháng 4 và tháng 5. Cụ thể, cuối tháng 4, khu vực Đông Âu liên tiếp đón những đợt nắng nóng với nhiệt độ tăng vọt lên 21-27 độ C, cao hơn bình thường 1,6 độ C. Trước đó, 8 quốc gia châu Âu ghi nhận nhiệt độ kỷ lục ở đất nước họ hồi tháng 3/2024. Cụ thể, Albania ghi nhận mức nhiệt 29,6 độ C ở Kucovel; Belarus là 27,2 độ C ở Lelchitsy; Croatia: 29 độ C ở Osijek; Estonia: 21,3 độ C ở Valga; Latvia: 22,8 độ C ở Skulte; Lithuania: 25,5 độ C ở Druskininkai; Moldova: 29,7 độ C ở Singerei; Ba Lan: 26,4 độ C ở Tarnów. Nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao cũng được thiết lập ở Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và Nga trong tháng 3 và 4. La Fragua ở Guatemala cũng ghi nhận mức cao nhất, lên tới 44 độ C cuối tháng 3. Tại châu Á, một tỉnh phía bắc ở Thái Lan ghi nhận mức nhiệt trên 44,1 độ C ngày 27/4. Cơ quan khí tượng của Thái Lan cảnh báo về điều kiện khắc nghiệt sau khi có ít nhất 30 người chết vì sốc nhiệt từ đầu năm đến cuối tháng 4/2024. Nắng nóng ở Ấn Độ khiến 46 trường hợp tử vong và 19.189 người bị sốc nhi t trong tháng 5/2024. Nắng nóng như thiêu đốt ở Thái Lan vào cuối tháng 4. Số đợt nắng nóng xuất hiện ở các nước với tần suất nhiều hơn và mức độ gay gắt hơn trong mùa hè 2024 đã tác động lớn đến sức khỏe của người dân. Các chuyên gia quốc tế nhận định nhóm đối tượng chịu ảnh hưởng lớn nhất của nắng nóng là trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có bệnh nền. Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) cảnh báo rằng, hơn 243 triệu trẻ em trên khắp khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương có nguy cơ mắc các bệnh do nắng nóng, thậm chí nguy cơ tử vong trong những ngày hè khắc nghiệt năm 2024. Theo lý giải của các chuyên gia UNICEF, trẻ em có ít khả năng tự điều chỉnh thân nhiệt hơn so với người lớn nên dễ mắc bệnh liên quan nhiệt độ như các bệnh hô hấp mãn tính, hen suyễn và liên quan tim mạch. Ngày 29/5, báo The Guardian dẫn nghiên cứu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cho hay, nắng nóng làm tăng tỷ lệ sinh non, khiến sức khỏe của cả mẹ lẫn trẻ sơ sinh đều bị ảnh hưởng, đặc biệt ở nhóm đối tượng thu nhập thấp.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==