Khoa học và Đời sống số 24-2024

Số 24 (4338) Thứ Năm (13/6/2024) 17 BẠN ĐỌC ALO CHUYÊN GIA THÔNG TIN DOANH NGHIỆP Có nên xét nghiệm và bổ sung vitamin D đại trà? O HỎI: Hiện nhiều người rủ nhau đi xét nghiệm vitamin D rồi bổ sung để phòng ngừa bệnh. Xin Khoa học và Đời sống tư vấn có nên xét nghiệm và bổ sung vitamin D cho cả nhà không? NGUYỄN THỊ TUYÊN (Hà Nội) TRẢ LỜI: Vitamin D là một vitamin tan trong dầu có vai trò vô cùng quan trọng đối với cơ thể. Vitamin D gồm có nhiều loại, trong đó vitamin D2 và vitamin D3 là dạng quan trọng nhất. Trong máu, vitamin D2 và D3 gắn với protein vitamin D và vận chuyển đến gan, tại gan sẽ được hydroxyl hóa để tạo thành 25-hydroxyvitamin D (25-OH), đây dạng lưu hành chủ yếu của vitamin D, do đó đây là thông số tốt thể hiện tình trạng vitamin D của cơ thể. Chức năng sinh học chính của vitamin D là duy trì nồng độ calci và phospho trong cơ thể, giúp làm tăng sự lắng đọng của calci ở xương, răng. Khi cơ thể được cung cấp đủ vitamin D sẽ giúp làm giảm nguy cơ gãy xương, loãng xương, thúc đẩy nhanh sự phục hồi khi gãy xương. Ngoài ra, vitamin D còn có vai trò quan trọng trong quá trình phân chia tế bào, sự chuyển hóa và bài tiết các hormone như insulin, hormone tuyến cận giáp. Theo kết quả một số nghiên cứu, cung cấp đủ vitamin D có thể làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư đại tràng và ung thư tuyến tiền liệt... Ước tính khoảng 25% người Mỹ có thiếu Vitamin D (hydroxyvitamin D (25[OH]D) dưới 20 ng/mL) có thể ảnh hưởng đến xương, tim mạch… Đa số những người này thường không có triệu chứng. Tuy nhiên, dựa trên kết quả phân tích 27 nghiên cứu, nhóm Đặc nhiệm điều trị Dự phòng Hoa Kỳ (USPSTF) kết luận rằng “hiện không đủ bằng chứng để xác định liệu việc sàng lọc và điều trị nồng độ 25 (OH) D thấp không có triệu chứng có cải thiện kết quả lâm sàng ở người lớn sống trong cộng đồng hay không”. Trong khi đó, Hội Nội tiết Hoa Kỳ (ES) và Hội Nội tiết lâm sàng Hoa Kỳ (AACE) vẫn khuyến cáo sàng lọc thiếu vitamin D ở những người có nguy cơ như người béo phì, người già, người ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời... Tuy nhiên việc điều trị bổ sung vitamin D cho những người này dường như đem lại lợi ích không rõ ràng. Cần lưu ý rằng một trong những khó khăn là xác định loại xét nghiệm vitamin D nào và ngưỡng vitamin D bao nhiêu là thực sự thấp. Khuyến cáo mới của Hội Nội tiết Hoa kỳ, công bố tại Hội nghị Nội tiết (ENDO) ngày 3/6/ 2024 có một số điểm mới quan trọng: - Chỉ nên bổ sung vitamin D cho 4 nhóm đối tượng sau: • Trẻ em từ 1-18 tuổi để ngăn ngừa bệnh còi xương và giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp • Phụ nữ mang thai để giảm nguy cơ biến chứng cho mẹ và thai nhi hoặc trẻ sơ sinh • Người già > 75 tuổi để giảm nguy cơ tử vong • Người bị tiền đái tháo đường để làm giảm nguy cơ mắc đái tháo đường typ 2 - Liều bổ sung cao hơn so với khuyến cáo năm 2011: 600 IU/ngày cho người từ 1-70 tuổi và 800 IU/ngày cho người > 70 tuổi. - Nên uống hàng ngày hơn là cách nhật - Không xét nghiệm sàng lọc vitamin D đại trà cho những người khỏe mạnh, kể cả những người béo phì. TS.BS NGUYỄN QUANG BẢY (Trưởng khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai) Từ 15/6, ô tô được miễn kiểm định lần đầu phải trả phí lập hồ sơ O HỎI: Từ 15/6 có một số xe cơ giới được miễn kiểm định lần đầu, xin hỏi đó là những trường hợp nào? Thủ tục ra sao? NGUYỄN VĂN NAM (HẢI DƯƠNG) TRẢ LỜI: Thông tư 11/2024/TTBGTVT của Bộ Giao thông vận tải (GTVT) quy định về giá dịch vụ lập hồ sơ phương tiện đối với xe cơ giới được miễn kiểm định lần đầu và dịch vụ in lại Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định đối với xe cơ giới có hiệu lực từ ngày 15/6/2024. Theo đó, xe ô tô; rơ moóc, sơ mi rơ moóc được kéo bởi xe ô tô thuộc trường hợp miễn kiểm định lần đầu theo quy định tại Thông tư số 16/2021/TT-BGTVT ngày 12/8/2021 của Bộ GTVT khi làm thủ tục để được cấp Giấy chứng nhận, Tem kiểm định lần đầu phải chi trả giá (gọi tắt là phí) dịch vụ lập hồ sơ kiểm định cho đơn vị đăng kiểm. Tại Điều 4 Thông tư quy định mức giá lập hồ sơ phương tiện đối với xe cơ giới được miễn kiểm định lần đầu là 46.000 đồng/xe; mức giá dịch vụ in lại Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định đối với xe cơ giới là 23.000 đồng/lần/xe. Giá dịch vụ đã bao gồm chi phí tổ chức thu Lệ phí cấp Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe cơ giới nhưng chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng theo quy định của pháp luật. Thông tư cũng quy định, đơn vị đăng kiểm sử dụng hóa đơn cung ứng dịch vụ theo quy định và có nghĩa vụ công khai thông tin và niêm yết giá dịch vụ theo quy định pháp luật về giá, thực hiện chính sách thuế, nộp thuế theo quy định pháp luật thuế, quản lý thuế hiện hành. THS. LS TRẦN KIM THỌ (LIÊN ĐOÀN LUẬT SƯ HÀ NỘI) Khát vọng đảo sinh thái không khí thải: Chuyện không của riêng chính quyền Điều nghịch lý vẫn đang tồn tại: Chính ngành công nghiệp không khói được coi là quan trọng đối với sự tồn tại của nền kinh tế cũng là tác nhân tạo ra nhiều khí thải cho địa cầu. Bởi vậy, du lịch sinh thái theo hướng bền vững trên các đảo đang ngày càng được chú trọng hơn. “Dấu chân Carbon” của du lịch toàn cầu Chỉ riêng ngành du lịch đã thải ra 8% lượng khí thải carbon trên thế giới. Khi ngày càng có nhiều người đi du lịch mỗi năm, dấu chân này ngày càng tăng lên. Đáng kể nhất, hoạt động di chuyển đứng đầu bảng và gây ra tới 49% tỷ trọng phát thải CO2 và khí độc hại trong “Dấu chân carbon” của du lịch toàn cầu, theo số liệu thống kê của tổ chức Sustainable Travel International đưa ra mới đây. Việc di chuyển bằng máy bay, ô tô và tàu biển đều tạo ra lượng lớn khí thải. Đặc biệt là tại các hòn đảo, bởi tình trạng “mong manh” trong việc gìn giữ cân bằng hệ sinh thái tự nhiên – yếu tố vốn tạo nên sức hút đặc biệt của những nơi này. Song, những nỗ lực này liệu có thể thành công tại các điểm đến xác định du lịch đóng vai trò cốt lõi trong nền kinh tế, nếu chỉ với sự quyết tâm từ chính quyền? Nỗ lực vì công cuộc “xanh hóa” năng lượng Với những quốc gia phát triển, mô hình năng lượng sạch và bền vững đã được triển khai từ vài thập kỷ trước. Tại Honolulu (Hawaii), dù là thủ phủ du lịch và thành phố đông dân nhất của tiểu bang Hawaii nhưng nơi đây vẫn duy trì được lượng không khí sạch nhất nước Mỹ với các dự án mục tiêu chuyển đổi 2.000 tấn rác thải thành năng lượng điện, cung cấp cho hơn 40.000 hộ dân, hay dự án xe bus điện TheBus trị giá 55 triệu USD vừa mới được rót thêm 20 triệu USD để sắm thêm xe bus điện mới và mở rộng các trạm sạc. Còn tại Wellington, New Zealand, chỉ số môi trường được đảm bảo cân bằng nhờ hệ thống tuyến xe chạy bằng cáp được mở rộng, giúp cắt giảm lượng ô nhiễm không khí từ ùn tắc ôtô. Còn với các quốc gia đang phát triển, các dự án đảm bảo phát triển xanh, bền vững được triển khai còn phải nhờ nhiều yếu tố và sự chung tay hỗ trợ của nhiều bên. Xây dựng Đảo sinh thái không khí thải tại Việt Nam Đất nước hình chữ S có tiềm năng lớn để phát triển du lịch sinh thái theo hướng bền vững, đặc biệt tại các hòn đảo lớn, biệt lập với đất liền như Cát Bà. Theo Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch bền vững quần đảo Cát Bà đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050, Cát Bà được định hướng phát triển thành điểm đến du lịch “xanh” đẳng cấp, xứng đáng với vị thế và tiềm năng của nơi hội tụ 6 danh hiệu quốc gia và quốc tế gồm: Danh lam thắng cảnh - Di tích quốc gia đặc biệt, Khu Dự trữ sinh quyển thế giới, Vườn Quốc gia, Khu Bảo tồn Biển, Vịnh biển đẹp nhất thế giới và mới nhất là danh hiệu Di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận. Thiên nhiên ưu đãi, sở hữu sẵn tại điểm đến nhiều giá trị về văn hóa – di sản thiên nhiên, đây là điểm du lịch hấp dẫn hàng đầu miền Bắc. Lượng khách du lịch đến với đảo Cát Bà năm 2023 đạt khoảng 3 triệu lượt, trong đó hơn 554.000 lượt khách quốc tế. Tổng doanh thu từ dịch vụ lưu trú và ăn uống đạt trên 2.700 tỷ đồng. Cũng là một hòn đảo đẹp của Việt Nam, Phú Quốc đón 5,4 triệu lượt du khách đến tham quan, du lịch, nghỉ dưỡng, trải nghiệm năm 2023. Doanh thu từ ngành du lịch tại Phú Quốc đạt 6.800 tỷ đồng. Nhìn những thành tựu về du lịch của Phú Quốc để thấy ngành du lịch đảo Cát Bà đang còn khiêm tốn so với tiềm năng vốn co. Thậm chí, vượt hơn Phú Quốc và nhiều địa phương khác, Đảo Cát Bà còn sở hữu nguồn khoáng nóng chất lượng mà chưa từng được khai thác phục vụ người dân và khách du lịch. Nghiên cứu rõ thế mạnh của đảo Cát Bà, ngay từ năm 2017, chính quyền Hải Phòng đã ra Nghị quyết về nhiệm vụ và giải pháp phát triển du lịch Hải Phòng 20172020, định hướng 2030, trong đó định hướng rõ quy hoạch phát triển Cát Bà thành đảo sinh thái thông minh, không khí thải. Phù hợp với xu thế phát triển du lịch sinh thái bền vững, đây là hướng đi đúng đắn để “đảo Ngọc” của miền Bắc phát triển đúng tầm. Còn trong Đề án tổng thể phát triển du lịch thành phố Hải Phòng đến năm 2025, định hướng 2050, thành phố Hải Phòng cũng xác định Cát Bà sẽ phát triển du lịch xanh bền vững gắn với khai thác và bảo tồn di sản thiên nhiên thế giới, xây dựng thương hiệu du lịch Cát Bà trở thành thiên đường biển đảo đẳng cấp quốc tế. Hiện thực hóa định hướng này, theo giới phân tích, điều ưu tiên để thiết lập đảo sinh thái không khí thải đầu tiên sẽ cần phải hạn chế phương tiện di chuyển cá nhân phát thải. Đây cũng là nguồn gây khí thải CO2 nhiều nhất trong ngành du lịch. Song song với đó, đảo Cát Bà cần phát triển những khu dịch vụ du lịch đẳng cấp quốc tế có sử dụng vật liệu thân thiện môi trường và năng lượng tái tạo. Hạ tầng du lịch mới cùng chất lượng dịch vụ cải thiện sẽ dẫn dắt các cơ sở kinh doanh du lịch trước đây thay đổi để kịp xu thế. Những tham vọng lớn này chắc chắn sẽ không phải là câu chuyện của riêng chính quyền. Cũng như những câu chuyện, kinh nghiệm quốc tế chứa đựng những lát cắt để gợi ý những phương pháp phát triển điểm đến du lịch một cách toàn diện, bền vững và tái tạo, rõ ràng, Cát Bà cần sự đồng lòng, đồng sức của cả chính quyền địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư, doanh nghiệp du lịch – lữ hành để sớm “đánh thức nàng công chúa ngủ quên”.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==