Khoa học và Đời sống số 10-2023

Số 10 (4272) Thứ Năm (9/3/2023) Không chỉ chứa trong mình một huyền tích hấp dẫn, chùa Thạch Long còn là một di tích lịch sử quan trọng của cuộc kháng chiến chống Pháp. TRI THỨC NHÂN LOẠI 15 Kỳ bí rước tượng Phật ở chùa Thạch Long Tần Thủy Hoàng là hoàng đế nổi tiếng trong lịch sử phong kiến Trung Quốc. Theo các ghi chép, ngọc tỷ truyền quốc có giá trị bằng 15 tòa thành biến mất bí ẩn. Đến nay, không ai rõ tung tích của bảo vật quý giá này. THÂM CUNG BÍ SỬ CHÙA CỔ VIỆT NAM Ngọc tỷ truyền quốc của Tần Thủy Hoàng biến mất Tên gọi nào được đặt cho 11 huyện trên cả nước? A. Phong Điền B. Châu Thành C. Chợ Mới Đáp án đúng Quizz test số 9: C – Nghề làm muối ớt Ngày 18/2/2023, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công bố thêm 14 di sản được ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó có nghề làm muối ớt Tây Ninh. Làm muối ớt là nghề truyền thống ở Tây Ninh, xuất hiện vào khoảng thời gian kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, được tiếp tục lưu truyền đến nay. Nghề làm muối ớt được ghi nhận là loại hình nghề thủ công truyền thống đặc sắc, có tính đại diện, thể hiện bản sắc cộng đồng địa phương, trao truyền qua nhiều thế hệ và được người dân tự nguyện cam kết bảo vệ. Nguyên liệu chính để làm muối này gồm muối hạt, ớt, tỏi, bột ngọt, sả, tôm khô, cà rốt. Muối ớt Tây Ninh thường được dùng làm món chấm để ăn trái cây. Ngoài ra, món muối ớt tôm trộn với bánh tráng được cắt nhỏ đã trở thành món ăn chơi ngon miệng. Ngọc tỷ truyền quốc là dấu triện của hoàng đế Trung Quốc thời phong kiến. Bậc đế vương thường đóng dấu của ngọc tỷ trên các văn thư, chiếu chỉ quan trọng. Ngọc tỷ được truyền từ đời vua này sang đời vua khác của mỗi triều đại. Tần Thủy Hoàng cũng có ngọc tỷ truyền quốc nổi tiếng lịch sử. Tương truyền, ngọc tỷ truyền quốc của Tần Thủy Hoàng được làm từ viên ngọc bích quý hiếm nhất thời bấy giờ là ngọc bích họ Hòa. Nguồn gốc của khối ngọc dùng làm ngọc tỷ liên quan đến người đàn ông nước Sở có tên Biện Hòa sống vào thời Xuân thu chiến quốc. Biện Hòa nhặt được một viên đá ở trên núi và nhận ra đó chính là báu vật hiếm có trên đời. Do vậy, Biện Hòa tự mình dâng viên đá cho Sở Lệ Vương nhằm bày tỏ lòng cung kính. Tuy nhiên, nhà vua sai người kiểm tra xem đó có thực sự là ngọc quý hay không thì nhận được câu trả lời đó chỉ là hòn đá bình thường. Vì tức giận nên Sở Lệ Vương bèn trừng phạt Biện Hòa bằng cách chặt chân trái và đuổi ra khỏi thành. Sau khi Sở Võ Vương lên ngôi hoàng đế, Biện Hòa một lần nữa dâng đá quý nhưng gặp tình huống như trước và bị chặt chân còn lại. Khi Sở Văn Vương lên ngôi, Biện Hòa ôm hòn đá quý ngồi dưới chân núi Sở Sơn gào khóc 3 ngày 3 đêm đến mức chảy máu mắt. Biết được chuyện này, Sở Văn Vương phái người tìm hiểu ngọn ngành cũng như cho chuyên gia về ngọc kiểm tra thì xác định đó đúng là ngọc quý. Nhờ vậy, nỗi khổ của Biện Hòa được làm sáng tỏ. Tuy nhiên, lúc ấy, Biện Hòa đã chết. Vì vậy, Sở Văn Vương đặt tên cho khối ngọc quý là Hòa thị bích (hay Ngọc bích họ Hòa) và được coi là quốc bảo của nước Sở. Về sau, Sở Văn Vương ban thưởng Hòa thị bích cho quan Lệnh doãn Chiêu Dương vì người này đã lập được công lớn cho nước Sở. Tuy nhiên, Chiêu Dương làm mất viên ngọc quý này và không tìm ra thủ phạm. Sau nhiều năm biệt tích, Hòa thị bích xuất hiện vào năm 283 trước Công nguyên. Nó trở thành quốc bảo của nước Triệu. Câu chuyện về ngọc quý đến tai Tần Chiêu Tương Vương (cụ nội của Tần Thủy Hoàng). Do muốn sở hữu báu vật này nên nhà Tần gây sức ép với nhà Triệu và dùng 15 tòa thành để đổi lấy ngọc bích họ Hòa nhưng thực chất là chỉ muốn cướp ngọc về. Tuy nhiên, nhà Tần khi ấy vẫn không có được ngọc quý. Phải đến năm 228 trước Công nguyên, quân đội nhà Tần đánh bại nước Triệu. Lúc này, Hòa thị bích rơi vào Tần Thủy Hoàng. Sau khi thống nhất Trung Hoa, Tần Thủy Hoàng cho thợ chế tác Hòa thị bích thành ngọc tỷ truyền quốc. Trên ngọc tỷ có khắc 8 chữ: “Thụ mạng ư thiên, ký thọ vĩnh xương” (có nghĩa: “Nhận lệnh trời ban, tồn tại mãi mãi”). Tuy nhiên, nhà Tần chỉ tồn tại trong thời gian ngắn bởi con trai Tần Thủy Hoàng là Tần Nhị Thế lên ngôi nhưng chỉ nắm quyền trong thời gian ngắn khi bị thái giám Triệu Cao giết. Về sau, ngọc tỷ truyền quốc của Tần Thủy Hoàng lần lượt rơi vào tay Lưu Bang, Tây Sở Bá Vương Hạng Vũ. Khi Lưu Bang lập nên nhà Hán, ngọc tỷ truyền quốc của Tần Thủy Hoàng trở về tay ông hoàng này. Từ đó, ngọc tỷ được lưu truyền qua nhiều đời hoàng đế nhà Hán trước khi biến mất bí ẩn vào khoảng năm 907 - 960. Đến nay, không ai rõ tung tích của bảo vật quý hiếm này. TÂM ANH QUỐC LÊ Nằm ở xã Cao Kỳ, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn, chùa Thạch Long là một ngôi chùa cổ linh thiêng nổi tiếng ở khu vực miền núi phía Bắc. Sự hình thành của chùa Thạch Long gắn với một truyền thuyết mang đầy màu sắc huyền ảo. Hốt hoảng tượng Đức Phật “không cánh mà bay” Truyền thuyết này được dẫn lại trên Cổng TTĐT tỉnh Bắc Kạn, theo đó, nhiều thế kỷ trước người dân xã Vi Hương - Bạch Thông xuôi dòng sông Cầu rước tượng Phật Thích Ca về thờ ở làng mình là Hoa Sơn, trên đỉnh dãy núi Phja Bjoóc. Tượng Phật bằng vàng rất nặng nên khi ngược lên Vi Hương phải kéo bằng mảng. Đến vằng Bó Mi thuộc xã Cao Kỳ ngày nay, mảng cứ xoay tròn không sao đi được. Trời đã tối, đêm ấy, người đi rước tượng phải căng lều ngủ tại vằng Bó Mi để hôm sau tính tiếp. Sáng hôm sau tỉnh dậy, họ hốt hoảng không thấy tượng Đức Phật đâu. Người đi rước tượng đành thắp một bó nhang to và khấn: “Nếu ngài muốn ở đây thì con đành thuận theo ý ngài, nhưng ngài hãy cho con biết nơi ngài đang thượng tọa để con cháu đời sau thờ phụng hương khói”. Dứt lời, bó nhang cuộn khói bay sang bên kia bờ sông, luồn mãi vào trong núi. Người rước tượng cứ đi theo khói nhang ấy và phát hiện ra một hang động tuyệt đẹp, rộng thênh thang. Tượng Phật ngự tọa ở hang "Thạch Long" Ở nơi cao nhất trong hang, tượng Phật đã ngự tọa đầy uy nghiêm. Từ đó, người dân địa phương đến đây hương khói thường xuyên, hình thành nên chùa Thạch Long. Tên gọi Thạch Long (Rồng Đá) dựa trên hình thế cổng hang có hình miệng con rồng đang há. Không chỉ chứa trong mình một huyền tích hấp dẫn, chùa Thạch Long còn là một di tích lịch sử quan trọng của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, chùa trở thành trạm vận chuyển vũ khí và kho vũ khí bí mật của quân ta. Ngày nay chùa Thạch Long là một trong những điểm đến nổi tiếng của tỉnh Bắc Kạn. Hội chùa Thạch Long được tổ chức vào mùng 7 tháng Giêng hằng năm, thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham quan, chiêm bái...n

RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==